Legal Status of a Man in Assisted Reproductive Technology in Polish Law
DOI:
https://doi.org/10.46941/2025.1.1Keywords:
procreation, assisted reproductive technology, artificial insemination, consent, good of the child, partner donation, non-partner donation, reproductive cell, embryo.Abstract
The purpose of this article is to describe the legal status of a man who is a donor of reproductive cells; he might be the husband or cohabiting partner of a woman who is to be a recipient of either these cells or an embryo created from them. The author answers the question of whether this man, in the capacity of a husband, partner, and father, is treated as a subject in medical procedures related to artificial insemination. He stresses that the Polish Law of 25 June 2015, on the treatment of infertility—with its many weaknesses, which, however, are not the subject of this article—makes only married couples and cohabiting heterosexual couples eligible for the assisted reproductive technology treatment. This should be viewed positively as a protection of children’s rights, including the right to live in the family. Special attention has been paid to those provisions that relate to both the informed consent of a man to perform medical procedures and the withdrawal of his consent. In conclusion, the view expressed was that the Polish legislation adequately regulates this issue.
References
Andrzejewski, M. (2003) Ochrona praw dziecka w rodzinie dysfunkcyjnej (dziecko-rodzina-państwo). Kraków: Zakamycze.
Bączyk-Rozwadowska, K. (2018) Prokreacja medycznie wspomagana. Studium z dziedziny prawa. Toruń: Wydawnictwo „Dom Organizatora”.
Bidzan, M. (2010) Niepłodność w ujęciu bio-psycho-społecznym. Kraków: Impuls.
Bielawska-Batorowicz, E. (2014) ‘Trudności w realizacji planów prokreacyjnych i ich skutki dla rodziny’ in Janicka, L., Liberska, H. (eds.) Psychologia rodziny. Warszawa: PWN, pp. 411-427.
Brachowicz, M. (2010) ‘Prawo do dziecka?’ in Bosek, L., Królikowski, M. (eds.) Współczesne wyzwania bioetyczne. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, pp. 119-139.
Czub, M. (2014) ‘Specyfika relacji dziecka z ojcem w pierwszych latach życia z perspektywy teorii przywiązania’, Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 13(3), pp. 74-93.
Czujek, M. (2014) Godność prokreacji ludzkiej w kontekście technik reprodukcyjnych. Studium kanoniczno-prawne i etyczne. Gniezno: Prymasowskie Wydawnictwo Gaudentinum.
Domagalska, K. (2015) Nie przeproszę, że urodziłam. Historie rodzin z in vitro. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Dudziak, U. (2016) ‘Brak dziecka’, in Marczewski, M., Gawrych, R., Opozda, D., Sakiewicz, T., Solak, A. (eds.) Pedagogika rodziny. Podejście systemowe. vol. I: Familiologia, Gdańsk: Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku.
Galewicz, W. (ed.) (2010) Początki ludzkiego życia, Antologia Bioetyki tom. 2, Kraków: Universitas.
Gałązka, M. (2018) ‘Świadczenia zdrowotne wspomagające prokreację’ in Bosek, L., Wnukiewicz-Kozłowska, A. (eds.) System Prawa Medycznego. Szczególne śwadczenia zdrowotne, vol. 2. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, pp. 127-169.
Grzymkowska, M. (2009) Standardy bioetyczne w prawie europejskim. Warszawa: Wolters Kluwer.
Haberko, J. (2016) Ustawa o leczeniu niepłodności. Warszawa: Wolters Kluwer.
Haberko, J., Olszewski, K. (2008) ‘Moralne i prawne aspekty dążenia małżonków do posiadania dziecka w kontekście techniki zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro)’ Medycyna i Prawo, 1, pp. 65-80.
Ignatowicz, J., Nazar, M. (2016) Prawo rodzinne, ed. 5thedn. Warszawa: Wolters Kluwer.
Lis, W. (2022) ‘Prawo do życia zarodków powstałych w wyniku medycznie wspomaganej prokreacji’ in Lis, W. (ed.) Prawo do życia. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, pp. 190-206.
Nawrot, O. (2022) ‘Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w 22 października 2020 r. (K1/20) w świetle wykładni antropologicznej’ in Lis, W. (ed.) Prawo do życia. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, pp. 315-343.
Nesterowicz, M. (2008) Prawo medyczne. 8th ed. Toruń: Wydawnictwo „Dom Organizatora” TNOiK.
Petri, H. (2012) Dramat braku ojca. Poznań: FlosCarmeli.
Pogodzińska, P. (no date) Dostęp do zapłodnienia in vitro a zakaz dyskryminacji – standardy międzynarodowe, przegląd rozwiązań legislacyjnych w wybranych państwach, analiza stanu prawnego w Polsce. Warszawa: Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, [Online]. Available at: https://ptpa.org.pl/site/assets/files/publikacje/opinie/Opinia_dostep_do_zaplodnienia_in_vitro_a_zakaz_dyskryminacji.pdf (Accessed: 03 September 2024).
Radwański, Z. (1979) ‘Stanowisko prawne dziecka poczętego w następstwie sztucznego unasiennienia matki’, Studia IuridicaSilesiana, 1979/5, pp.171-187.
Rydz, S. (2014) ‘Samotne rodzicielstwo’ in Janicka I., Liberska H. (eds.) Psychologia rodziny, Warszawa: PWN, pp. 247-251.
Singer, P., Wells, D. (1988) Dzieci z próbówki. Etyka i praktyka sztucznej prokreacji. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Smyczyński, T. (1996) ‘Aksjologiczne podstawy dopuszczalności wspomaganej prokreacji ludzkiej’ in Smyczyński, T. (ed.) Wspomagana prokreacja ludzka. Zagadnienia legislacyjne. Poznań: Wydawnictwo Nakom, pp. 165-166.
Smyczyński, T. (1999) ‘Prawo dziecka do rodziny’ in Smyczyński, T. (ed.) Konwencja o Prawach Dziecka. Analiza i wykładnia, Poznań: Wydawnictwo Ars boni et aequi, pp. 149-166.
Smyczyński, T., Andrzejewski, M. (2024) Prawo rodzinne i opiekuńcze. 12th Edn. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Soniewiecka, M. (2020) ‘Ciąża kontraktowa z perspektywy etycznej (problem szkody, instrumentalizacji oraz dezintegracji macierzyństwa)’Państwo i Prawo, 75(11), pp. 5-23.
Stadniczeńko, L. S. (2015) ‘Prawo dziecka do wychowania w rodzinie’ in Stadniczeńko, L. S. (ed.) Konwencja o prawach dziecka. Wybór zagadnień (artykuły i komentarze. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka, pp. 85-118.
Żelichowski, M. (1997) ‘Podmiotowość prawna człowieka w okresie życia embrionalno-płodowego’, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 1997/1, pp.103-122.
